Xankəndidəki terrorçu rejimin çənbəri sürətlə daralır - NƏ BAŞ VERİR?
Hadisə
{short-story limit="840"}
“Artıq indidən erməni qeyri-qanuni silahlı birləşmələrinin Qarabağ ərazisindən çıxarılmasına başlamaq lazımdır ki, 2022-ci il noyabrın 10-dək orada bir nəfər də silahlı erməni qalmasın”.
“Yeni Müsavat” xəbər verir ki, bu fikirləri hərbi ekspert, “Milli Müdafiə” jurnalının baş redaktoru İqor Korotçenko teleqram kanalında yazıb. Onun sözlərinə görə, paralel olaraq separatçı administrasiyanın bütün orqanları ləğv edilməli, fəaliyyətləri dayandırılmalı, onların rəhbərləri və funksionerləri Azərbaycan ərazisini tərk etməlidirlər. “Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul etmək arzusunu bildirmiş Qarabağda qalan dinc erməni əhalisinin təhlükəsizliyi isə (müvafiq quraşdırma və yoxlama prosedurlarından sonra) Rusiya sülhməramlıları və Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinin daxili işlər orqanları tərəfindən təmin ediləcək”, - deyə Korotçenko qeyd edib.
Bu təklif, şübhəsiz, həm 10 noyabr üçtərəfli kapitulyasiya sənədinin tələblərinə, həm də Bakı və Moskva arasında imzalanmış 22 fevral 2022-ci il Moskva bəyannaməsinə tamamilə uyğundur. Hərçənd Korotçenko rəsmi şəxs deyil, amma reallığı dilə gətirib. Bəs bu yöndə proses nə yerdədir? 10 noyabra kimi ərazinin hərbsizləşdirilməsi mümkün olacaqmı? Rusiya sülhməramlı kontingenti bölgənin separatçılardan demilitarizasiyasını həyata keçirəcəkmi, yoxsa özümüz addım-addım bu işi görməliyik? İkinci yandan, Azərbaycan dövləti doğrudanmı separatçıların rəhbərlərinin heç bir cəza almadan Qarabağı tərk eləməsinə imkan yarada bilər? Dia.az xəbər verir ki, polkovnik, hərbi analitik Üzeyir Cəfərov “Yeni Müsavat”a şərhində göstərilən tarixlə bağlı inamı olmadığını vurğuladı. Onun fikrincə, 10 noyabra çox vaxt qalmayıb və erməni silahlılarının əraziləri boş saxlayacağını gözləmir: “Nəzərə alsaq ki, avqustun 29-da Putinlə Paşinyanın telefon söhbəti olub, Ermənistanın baş nazirinə müəyyən tapşırıqlar verilib, Brüssel görüşü öncəsi İrəvan yeni təlimatlar alıb, o zaman düşünmək olar ki, ermənilər vaxtı uzatmağa çalışacaqlar. İnanmıram ki, onlar 10 noyabra qədər bölgədən tam çıxacaqlar. Digər rus ekspert Sergey Markov da müharibədən çox-çox əvvəl deyirdi ki, Dağlıq Qarabağ məsələsi həll olunub, ermənilər oradan çıxacaqlar. İndi Korotçenko da xoş gəlmək üçün belə fikirlər səsləndirir, açığı, belə qısa müddətdə gedəcəklərinə inamım yoxdur”.
Ü.Cəfərovun sözlərinə görə, Korotçenko göstərdiyi tarix təsdiqlənərsə, o halda 10 noyabrdan sonra rus hərbçilərin də ərazidə qalmasına əsas yoxdur: “Onlar da getməlidirlər. Biz mülki erməni əhalisinin təhlükəsizliyinə təminat verəcəyik, vətəndaşlığımızı qəbul edənlər digər azərbaycanlılar kimi eyni hüquqlara malik olacaqlar. Odur ki, bölgədə separatizmi yaşatmağa çalışacaqlar. Üstəlik, minatəmizləmə işləri aparılmalı, vətəndaşlarımız Qarabağın dağlıq bölgəsinə köçürülməlidir, birgəyaşayış məsələsi ilə bağlı addımlar atılmalıdır ki, bu problemlər yoluna düşsün”.
Təhlükəsizlik eksperti İlham İsmayıl qeyd edir ki, Cənubi Qafqazda qlobal dünya güclərinin maraqlarının toqquşması, konkret olaraq Rusiyanın münaqişənin tezliklə bitməsini istəməməsi, bizim istəklərimizlə üst-üstə düşmədiyi üçün, şimal qonşumuzla ehtiyatlı siyasət aparıb, zamanla milli maraqlarımızı həyata keçirməliyik - Laçına nəzarətimizi bərpa etdiyimiz kimi: “Yeni yola hələ nəzarətimizin olmamasının ilk fəsadlarını elə yolun açılışının ilk günlərindən görə bilərik. Xankəndidəki separatçı rejim sentyabrın 2-də qondarma rejimlərinin elan olunmasının 31 illiyini qeyd etmək niyyətindədir. Keçən il ağır məğlubiyyətdən sonra 30 illik qondarma yubileylərini yas mərasimi kimi keçirib, qəbiristanlığı ziyarət etməklə kifayətlənən ermənilər bu il 2 sentyabrı ”bayram tədbirlərinin keçirilməsi" kimi qeyd etməyi planlaşdırırlar. Erməni parlament üzvləri Qarabağa gəlməkdə həvəsli görünməsələr də, təxribat naminə müxalif fraksiyadan bəzilərinin gəlməsi barədə fikirlər səslənib.
Paşinyan hakimiyyətinə müxalif daşnakların təxribat xarakterli səfərləri mütləq olacaq və Qarabağ ermənilərinin beyinlərinə minalar yerləşdirib yalançı ümidlərlə “mübarizəyə davam” təbliğatını aparacaqlar. Bu gəlişləri ilə yeni yolun onlar üçün maneə olmadıqlarını sübut etməyə çalışacaqlar. Vaxtilə Norayr Mirzoyan nəzarət məntəqəmizə qumbara atdığı kimi, daşnakların da belə bir silahlı diversiya törədəcəyi bu günlər üçün tamamilə mümkün variantlardan biri ola bilər. Buna görə də Azərbaycan Rusiya sülhməramlılarının komandanlığına xəbərdarlıq etməli, sentyabrın ilk günlərində sərhəddə xüsusi rejim tətbiq edilməsini, hətta üç gün ərzində yalnız birtərəfli çıxışa icazə verilməsini tələb etməlidir".
Siyasi şərhçi Ramiyə Məmmədova separatçıların halqasının daraldığını düşünür: ““Qisas” əməliyyatı nəticəsində Qırxqız, Sarıbaba, Buzdux yüksəkliklərinin nəzarətimizə keçməsi, ardınca Laçın şəhərini ermənilərdən boşaltmağımız təbii ki, xunta rejiminin əl-qolunu xeyli dərəcədə bağlamış oldu. Bunun davamı kimi Sərsəng su anbarı ilə bağlı atılan addımlar da bir işarədir ki, növbəti dövrdə həmin ərazilər də törk-töküntülərdən təmizlənəcək. Azərbaycan bu işi radikal şəkildə həyata keçirmək istəmir. Prezidentin köməkçisi Hikmət Hacıyev də Xankəndi məsələsinə aydınlıq gətirdi. Dövlət daha çox mərhələli və sakit şəkildə erməni işğalında qalan əraziləri azad edir. Yəni müharibəsiz, səs-küylü antiterror əməliyyatları aparmadan iş gedir. Sentyabra qədər Ermənistan ordusunun bir hərbi qulluqçusu da bölgədə qalmayacaq, amma oxşar sözləri “artsax qüvvələri” haqda deməyə çətinlik çəkirəm. Onların silib-süpürmək üçün zamanla proses gedəcək. Bakı radikal və güc üsulundan istifadə edərsə, Hikmət Hacıyevin dediyi məsələ yenidən gündəmə gələcək. Ona görə Azərbaycan çalışır ki, hər periodda yüksəklikləri götürməklə, Rusiya ilə danışıqlar aparmaqla bu problemi həll etsin. Necə ki, “Qisas” cəza tədbiri oldu, bir mülki erməninin burnu qanamadı, bir rus hərbçi xəsarət almadı. Bəli, bizim 4 faiz ərazimiz işğaldadır və separatizmin bölgədə uzunömürlü olmasına imkan verə bilmərik, amma reallıqlar var və soyuq ağılla siyasət yürütməliyik".
Ekspertin fikrincə, dövlət də cəmiyyət kimi çox yaxşı bilir ki, Araikin, Balasanyanın, oradakı qanunsuz dəstələrin cəmi 3 saatlıq canı var: “İki ”Bayraktar" kifayətdir ki, bir sutka içində bayrağımız Xankəndi, Xocavəndin mərkəzi və Xocalıda sancılsın. Yəni bu, hərbi amillə bağlı deyil, ona qalsa Hadrutda yerləşən “Komandos” briqadalarımız terrorçuların qısa zamanda meyitlərini ərazilərdən çıxarar, sadəcə, siyasi faktorlar mövcuddur, özəlliklə Rusiya burada mötərizə içində qeyd olunmalıdır, eləcə də Qərb ermənilərin yanındadır. Bax, bu kontekstdə biz işimizi səliqəli, ehtiyatlı görürük, addım-addım irəliləyirik, separatçıların son hadisələrdən sonra nəfəsi kəsilməkdədir, onların meydanı daralır, hər halda, irəliləyən bizik, zaman və gedişat əleyhimizə işləmir, tam əksinə, 6 ay əvvəllə müqayisədə indi nəzarət etdiyimiz ərazilər daha da artıb".
“Yeni Müsavat” xəbər verir ki, bu fikirləri hərbi ekspert, “Milli Müdafiə” jurnalının baş redaktoru İqor Korotçenko teleqram kanalında yazıb. Onun sözlərinə görə, paralel olaraq separatçı administrasiyanın bütün orqanları ləğv edilməli, fəaliyyətləri dayandırılmalı, onların rəhbərləri və funksionerləri Azərbaycan ərazisini tərk etməlidirlər. “Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul etmək arzusunu bildirmiş Qarabağda qalan dinc erməni əhalisinin təhlükəsizliyi isə (müvafiq quraşdırma və yoxlama prosedurlarından sonra) Rusiya sülhməramlıları və Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinin daxili işlər orqanları tərəfindən təmin ediləcək”, - deyə Korotçenko qeyd edib.
Bu təklif, şübhəsiz, həm 10 noyabr üçtərəfli kapitulyasiya sənədinin tələblərinə, həm də Bakı və Moskva arasında imzalanmış 22 fevral 2022-ci il Moskva bəyannaməsinə tamamilə uyğundur. Hərçənd Korotçenko rəsmi şəxs deyil, amma reallığı dilə gətirib. Bəs bu yöndə proses nə yerdədir? 10 noyabra kimi ərazinin hərbsizləşdirilməsi mümkün olacaqmı? Rusiya sülhməramlı kontingenti bölgənin separatçılardan demilitarizasiyasını həyata keçirəcəkmi, yoxsa özümüz addım-addım bu işi görməliyik? İkinci yandan, Azərbaycan dövləti doğrudanmı separatçıların rəhbərlərinin heç bir cəza almadan Qarabağı tərk eləməsinə imkan yarada bilər? Dia.az xəbər verir ki, polkovnik, hərbi analitik Üzeyir Cəfərov “Yeni Müsavat”a şərhində göstərilən tarixlə bağlı inamı olmadığını vurğuladı. Onun fikrincə, 10 noyabra çox vaxt qalmayıb və erməni silahlılarının əraziləri boş saxlayacağını gözləmir: “Nəzərə alsaq ki, avqustun 29-da Putinlə Paşinyanın telefon söhbəti olub, Ermənistanın baş nazirinə müəyyən tapşırıqlar verilib, Brüssel görüşü öncəsi İrəvan yeni təlimatlar alıb, o zaman düşünmək olar ki, ermənilər vaxtı uzatmağa çalışacaqlar. İnanmıram ki, onlar 10 noyabra qədər bölgədən tam çıxacaqlar. Digər rus ekspert Sergey Markov da müharibədən çox-çox əvvəl deyirdi ki, Dağlıq Qarabağ məsələsi həll olunub, ermənilər oradan çıxacaqlar. İndi Korotçenko da xoş gəlmək üçün belə fikirlər səsləndirir, açığı, belə qısa müddətdə gedəcəklərinə inamım yoxdur”.
Ü.Cəfərovun sözlərinə görə, Korotçenko göstərdiyi tarix təsdiqlənərsə, o halda 10 noyabrdan sonra rus hərbçilərin də ərazidə qalmasına əsas yoxdur: “Onlar da getməlidirlər. Biz mülki erməni əhalisinin təhlükəsizliyinə təminat verəcəyik, vətəndaşlığımızı qəbul edənlər digər azərbaycanlılar kimi eyni hüquqlara malik olacaqlar. Odur ki, bölgədə separatizmi yaşatmağa çalışacaqlar. Üstəlik, minatəmizləmə işləri aparılmalı, vətəndaşlarımız Qarabağın dağlıq bölgəsinə köçürülməlidir, birgəyaşayış məsələsi ilə bağlı addımlar atılmalıdır ki, bu problemlər yoluna düşsün”.
Təhlükəsizlik eksperti İlham İsmayıl qeyd edir ki, Cənubi Qafqazda qlobal dünya güclərinin maraqlarının toqquşması, konkret olaraq Rusiyanın münaqişənin tezliklə bitməsini istəməməsi, bizim istəklərimizlə üst-üstə düşmədiyi üçün, şimal qonşumuzla ehtiyatlı siyasət aparıb, zamanla milli maraqlarımızı həyata keçirməliyik - Laçına nəzarətimizi bərpa etdiyimiz kimi: “Yeni yola hələ nəzarətimizin olmamasının ilk fəsadlarını elə yolun açılışının ilk günlərindən görə bilərik. Xankəndidəki separatçı rejim sentyabrın 2-də qondarma rejimlərinin elan olunmasının 31 illiyini qeyd etmək niyyətindədir. Keçən il ağır məğlubiyyətdən sonra 30 illik qondarma yubileylərini yas mərasimi kimi keçirib, qəbiristanlığı ziyarət etməklə kifayətlənən ermənilər bu il 2 sentyabrı ”bayram tədbirlərinin keçirilməsi" kimi qeyd etməyi planlaşdırırlar. Erməni parlament üzvləri Qarabağa gəlməkdə həvəsli görünməsələr də, təxribat naminə müxalif fraksiyadan bəzilərinin gəlməsi barədə fikirlər səslənib.
Paşinyan hakimiyyətinə müxalif daşnakların təxribat xarakterli səfərləri mütləq olacaq və Qarabağ ermənilərinin beyinlərinə minalar yerləşdirib yalançı ümidlərlə “mübarizəyə davam” təbliğatını aparacaqlar. Bu gəlişləri ilə yeni yolun onlar üçün maneə olmadıqlarını sübut etməyə çalışacaqlar. Vaxtilə Norayr Mirzoyan nəzarət məntəqəmizə qumbara atdığı kimi, daşnakların da belə bir silahlı diversiya törədəcəyi bu günlər üçün tamamilə mümkün variantlardan biri ola bilər. Buna görə də Azərbaycan Rusiya sülhməramlılarının komandanlığına xəbərdarlıq etməli, sentyabrın ilk günlərində sərhəddə xüsusi rejim tətbiq edilməsini, hətta üç gün ərzində yalnız birtərəfli çıxışa icazə verilməsini tələb etməlidir".
Siyasi şərhçi Ramiyə Məmmədova separatçıların halqasının daraldığını düşünür: ““Qisas” əməliyyatı nəticəsində Qırxqız, Sarıbaba, Buzdux yüksəkliklərinin nəzarətimizə keçməsi, ardınca Laçın şəhərini ermənilərdən boşaltmağımız təbii ki, xunta rejiminin əl-qolunu xeyli dərəcədə bağlamış oldu. Bunun davamı kimi Sərsəng su anbarı ilə bağlı atılan addımlar da bir işarədir ki, növbəti dövrdə həmin ərazilər də törk-töküntülərdən təmizlənəcək. Azərbaycan bu işi radikal şəkildə həyata keçirmək istəmir. Prezidentin köməkçisi Hikmət Hacıyev də Xankəndi məsələsinə aydınlıq gətirdi. Dövlət daha çox mərhələli və sakit şəkildə erməni işğalında qalan əraziləri azad edir. Yəni müharibəsiz, səs-küylü antiterror əməliyyatları aparmadan iş gedir. Sentyabra qədər Ermənistan ordusunun bir hərbi qulluqçusu da bölgədə qalmayacaq, amma oxşar sözləri “artsax qüvvələri” haqda deməyə çətinlik çəkirəm. Onların silib-süpürmək üçün zamanla proses gedəcək. Bakı radikal və güc üsulundan istifadə edərsə, Hikmət Hacıyevin dediyi məsələ yenidən gündəmə gələcək. Ona görə Azərbaycan çalışır ki, hər periodda yüksəklikləri götürməklə, Rusiya ilə danışıqlar aparmaqla bu problemi həll etsin. Necə ki, “Qisas” cəza tədbiri oldu, bir mülki erməninin burnu qanamadı, bir rus hərbçi xəsarət almadı. Bəli, bizim 4 faiz ərazimiz işğaldadır və separatizmin bölgədə uzunömürlü olmasına imkan verə bilmərik, amma reallıqlar var və soyuq ağılla siyasət yürütməliyik".
Ekspertin fikrincə, dövlət də cəmiyyət kimi çox yaxşı bilir ki, Araikin, Balasanyanın, oradakı qanunsuz dəstələrin cəmi 3 saatlıq canı var: “İki ”Bayraktar" kifayətdir ki, bir sutka içində bayrağımız Xankəndi, Xocavəndin mərkəzi və Xocalıda sancılsın. Yəni bu, hərbi amillə bağlı deyil, ona qalsa Hadrutda yerləşən “Komandos” briqadalarımız terrorçuların qısa zamanda meyitlərini ərazilərdən çıxarar, sadəcə, siyasi faktorlar mövcuddur, özəlliklə Rusiya burada mötərizə içində qeyd olunmalıdır, eləcə də Qərb ermənilərin yanındadır. Bax, bu kontekstdə biz işimizi səliqəli, ehtiyatlı görürük, addım-addım irəliləyirik, separatçıların son hadisələrdən sonra nəfəsi kəsilməkdədir, onların meydanı daralır, hər halda, irəliləyən bizik, zaman və gedişat əleyhimizə işləmir, tam əksinə, 6 ay əvvəllə müqayisədə indi nəzarət etdiyimiz ərazilər daha da artıb".
